Vikiškolarac:Evropa/Kipar

Kipar je ostrvska država u Sredozemnom moru. Nalazi se u Aziji, ali neki smatraju da je i deo Evrope. Glavni grad je Nikozija. Valuta Kipra je evro. Kipar godišnje poseti više od 2,4 turista.

Istorija

Artefakti i životinjske kosti koje potiču od pre oko 12.000 godina pronađeni su na Aetokremnosu. Alati i artefakti daju najranije dokaze o tome da su ljudi od davnina živeli na Kipru. Prvo poznato naselje, nalazilo se na Hirokitiju. Prema artefaktima koji su nađeni na ostrvu grad je nastao pre oko 9.000 godina. Grad je imao oko 2.000 stanovnika koji su živeli u dvospratnim kamenim kućama. Bivša Britanska kolonija stekla je 1960. godine nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva i 1961. postala republika Komonvelta. Kipar je 1. maja 2004. postala članica Evropske unije. Na Kipar ljudi žive od pre oko 10,000 p.n.e. Ljudi koji su živeli na Kipru došli su sa Bliskog Istoka, iz severne Afrike, a kasnije i iz Grčke. Kipar je pripadao Vizantijskom carstvu više od 800 godina. Od 1963. do 1974. imalo je mnogo naselja na Kipru između kiparskih Turaka i Grka. 1974. godine je Grčka odbacila vladu i tada su izbile ozbiljne borbe. Zemlja je podeljena između kiparskih Turaka u kiparskih Grka.

Geografija

Kipar je treće ostrvo po veličini u Sredozemnom moru, posle Sicilije koja je najveće ostrvo i Sardinije koja je druga po veličini. Po površini se nalazi na 161. mestu u svetu. Nalazi se 64 kilometara južno od Turske, 97 kilometara zapadno od Sirije i 770 kilometara jugoistočno od Grčke. Što se tiče klime, Kipar ima mediteransku klimu sa hladnom, kišnom sezonom od oktobra do marta, i suva i topla leta. Ukupna površina Kipra iznosi 9.241 km. Najviša planina koja se nalazi na Kipru, ujedno i najviši vrh Kipra je Olimp čija visina iznosi 1.952 metara. Na ovom ostrvu su živeli: Feničani, Grci, Egipćani, Persijanci, Makedonci i Aleksandar Veliki, Rimljani, Vizantinci, Arapi, Britanci, Francuzi, Mleci, Osmanlije, pa opet Britanija, nakon čega su stekli nezavisnost.

Stanovništvo

Po popisu iz 2021. Kipar ima 1,323,000 stanovnika. Skoro četiri petine stanovništva čine kiparski Grci koji vode poreklo od mešavine Aboridžina i imigranata sa Peloponeza. Jedna petina stanovništva su kiparski Turci, potomci vojnika osmanske vojske. I Turski i Grčki su službeni jezici na Kipru. Pored ta dva jezika koristi se i engleski, postoji mali broj hrišćana koji govore arapski, kao i mala grupa koja govori jermenski. Ljudi koji žive u južnom delu Kipra uglavnom govore grčki, dok u severnim delu većina ljudi govori turski. Većina ljudi koji žive na Kipru pripada Grčkoj pravoslavnoj crkvi, ali je i Islam uobičajena religija. Deca uzrasta između 6 i 14 godina moraju da pohađaju u školu. Na Kipru je obrazovni sistem jako dobar pa je i stopa nepismenosti jako niska.

Zanimljivosti

• Vozila se kreću levom stranom, kao i u Engleskoj
• i dalje postoje određeni kafići samo za muškarce
• Kipar i Grčka imaju istu himnu. ,,Himna Slobode“ je i najduža himna na svetu
• Neravno ostrvo Kipar podseća na lonac
• Kiprani ne vole pecanje i ne pecaju iako su na moru
• Nikozija je podeljena zelenom linijom. To je jedini glavni grad na svetu koji je podeljen na dva dela zbog dve nacije koje tu žive
• Na Kipru je stopa kriminala jako niska, i to je najsigurnije mesto na svetu