Volga je najduža reka u Evropi i najpopularnija ruska reka. Celom svojom dužinom od 3.534 kilometara teče kroz teritoriju jedne države (Rusije) i pripada zatvorenom toku Kaspijskog jezera. Njen tok zauzima dve petine evropskog dela Rusije, a na njenim obalama živi skoro polovina stanovnika ove velike države. Zbog svog ekonomskog, istorijskog i kulturnog značaja, kao i veličine njenog ukupnog basena, moćnog toka i dužine, ubraja se među najznačajnije reke na svetu. Ime potiče od slovenske reči „vologa“ što znači „vlaga“. Stari Grci su je nazivali Ra.

Sliv, izvor, ušće, pritoke

uredi

Volga izvire u Valdajskim brdima u vidu malog potoka na nadmorskoj visini od 228 metara, oko 350 kilometara severozapadno od Moskve i oko 320 kilometara jugoistočno od Sankt Peterburga. Odatle Volga putuje na istok ka Uralu i dalje ka Kaspijskom jezeru, u koje se uliva ispod grada Astrahana, 28 metara ispod nivoa mora. Kod Astrahana se reka sužava zbog mnogobrojnih rukavaca i formira deltu. Mali deo delte zahvata i teritoriju Kazahstana. Tokom cele svoje dužine ima pad od samo 156 metara. Izvorište Volge kod sela Volgoverhovje je zaštićeno kao park prirode. Tu se nalazi i spomenik reci Volgi. Prostire se na oko 1.380.000 kvadratnih kilometara najnaseljenijeg dela Rusije. U nju se uliva preko 200 reka, a njen ukupan sliv čini čak preko 150.000 reka i potoka, stalnih i privremenih pritoka. Na taj način, od malog potoka na izvoru, formira se moćna, vodom bogata reka. Ukupna dužina celog takvog basena iznosi 575.000 kilometara. Najvažnije pritoke Volge su Kama (koja je istovremeno i najveća), Oka, Vetloga i Sura. Među naučnicima postoji mišljenje da je Kama starija od Volge nekoliko miliona godina, kao i da je u prošlosti Volga bila pritoka Kame. Pored toga što je najduža, Volga je i po površini sliva najveća reka u Evropi. Njen sliv ima oko 857.000 kvadratnih kilometara. Čitav tok reke je podeljen na tri dela: Gornju Volgu (od izvora do ušća Oke), Srednju Volgu (od ušća Oke do ušća Kame) i Donju Volgu (od ušća Kame do ušća u Kaspijsko jezero). Ova reka je najšira u blizini Samare, gde njena širina iznosi čak 40 kilometara. 

 

Biljni i životinjski svet reke (flora i fauna)

uredi

Reka prolazi kroz čak četiri različite geografske zone. Ona teče kroz guste močvarne šume do Nižnjeg Novgoroda i Kazanja, dalje kroz šumovite stepe do Samare i Saratova, zatim kroz stepe do Volgograda i kroz polupustinjske predele pre ulivanja u Kaspijsko jezero. Najveću količinu vode Volga dobija od snežnih padavina, oko 60%, zatim od podzemnih voda, oko 30% i na kraju od kišnih padavina, oko 10%. Na obalama Volge skoncentrisano je 40% industrijske proizvodnje Ruske Federacije, a takođe i više oo 50% poljoprivredne proizvodnje. U plodnoj dolini Volge se uzgajaju velike količine pšenice, razvijena je naftna industrija. Područje je bogato zemnim gasom, mineralima, solju i potašom. Od davnina je bogata ribom i to različitim vrstama, ima ih čak sedamdesetak: deverika, vobla, kečiga, šaran, som, štuka. Grad Astrahan predstavlja centar kavijarske industrije. U delti Volge se nalazi prirodni rezervat, na čijoj teritoriji su od 1919. godine pod zaštitom države jedinstvene biljke i životinje. Među njima su: pelikan, lotos, flamingo, jesetra.

 

Gradovi, značajni objekti na reci

uredi

Na samoj reci i u njenom slivu se nalaze svi veliki gradovi zapadne Rusije, među kojima i četiri milionska grada: Nižnji Novgorod (na ušću Oke u Volgu), Kazanj (na ušću Kazanke u Volgu), Samara (na ušću Samare u Volgu) i Volgograd (na samoj Volgi). Ništa manje od ovih milionskih nisu bitni i značajni i manji gradovi: Saratov, Astrahan, Jaroslavlj, Uljanovsk, Tver, Toljati, Kinešma, Harabli… Osim gradskih centara, duž reke se nalaze i ostala mnogobrojna naseljena mesta. Do njih vode auto-putevi i pruge, tako da je jednostavno i lako stići do moćne reke Volge. Na obalama ove velike reke nalazi se više od 1.400 pristaništa i industrijskih luka, dok preko Volge prolaze čak 52 mosta.

Značaj

uredi

Kao vodeni put, Volga povezuje sever i zapad Evrope sa Kaspijskim jezerom i sa Srednjom Azijom. Moskovski kanal, kanal Volga-Don i Volgo-Baltički kanal formiraju plovne vodene puteve, kojima se Moskva povezuje sa: Belim i Baltičkim morem, Kaspijskim jezerom, Azovskim i Crnim morem. Volga je na pojedinim mestima toliko široka da je nemoguće videti drugu obalu. Odlikuje je spori tok. Stanovništvo koristi Volgu u razne svrhe, a glavna uloga joj je ekonomska. Služi za transport industrijskih materijala i prehrambenih proizvoda. Volga je i glavni izvor vode za gradsko i seosko stanovništvo, kao i omiljeno mesto za aktivnosti na otvorenom, turizam i ribolov, zbog prilično čiste vode i šarenolike prirode koja okružuje njene obale.

Zanimljivosti

uredi

Poreklo lotosa u delti Volge je nepoznato. Lotos se smatra svetim cvetom Istoka, jer mu budisti pridaju poseban značaj zbog njegove božanske lepote i lekovitih svojstava. Ovaj orijentalni cvet na Volgi raste direktno u vodi, cveta od kraja jula do početka septembra i dostiže visinu preko 2 metara. Najbolje vreme za šetnju kroz dolinu lotosa u delti Volge je do podne, jer su tada latice ovog cveta potpuno otvorene. Ružičasti flamingo je redovna pojava na ušću reke Volge, prolazi kroz ovu teritoriju, ali se tu ne gnezdi. To je vodena ptica dugih nogu, fleksibilnog vrata i neobične boje. Da bi smanjili gubitak toplote, flamingosi stoje na jednoj nozi, držeći drugu u perju. Ružičastu boju perja dobijaju jer se hrane malim crvenim rakovima, koji imaju karoten u sebi, pa zahvaljujući ovoj supstanci i perje flamingosa postaje ružičasto. Beluga ili beli kit dostiže masu od tonu i po i nalazi se u donjem toku reke Volge, a dolazi iz Kaspijskog jezera. Ribari su 1989. godine uhvatili belugu tešku 966 kilograma i 420 centimetara dugačku. Ostaci poslednje pomenutog ulova čuvaju se u Astrahanskom muzeju.

Volga ili “matuška Volga” sa značenjem: majčica, majka, predstavlja i jedan od omiljenih simbola Rusije. O njoj su vekovima pisali stihove bezimeni i slavni pesnici, diveći joj se, veličajući je i slaveći njenu moć. Ovekovečena je i na platnima mnogih svetskih slikara. Malo je prostora da bi se nabrojala sva ruska umetnička dela u kojima se pominje ova reka. Među najpoznatijima su svakako „Burlaci sa Volge“ ili drame Ostrovskog i Gorkog, pisaca koji su odrasli na obalama Volge, kao i na desetine pesama i filmova.

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Volga_River_Delta_and_Caspian_Sea_(MODIS_2016-08-29).jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/File: